Vademecum nawigatora

Od redakcji

ROZDZIAŁ I. OBOWIĄZKI OFICERÓW POKŁADOWYCH
1.1. Wiadomości wstępne
1.2. Kapitan
  1.2.1. Kierownictwo nautyczne
  1.2.2. Osobiste prowadzenie statku
  1.2.3. Utrzymanie zdolności statku do żeglugi
1.3. Oficerowie wachtowi. Podstawowe obowiązki
  1.3.1. Przygotowanie się do objęcia wachty
  1.3.2. Objęcie wachty
  1.3.3. Obowiązki w drodze
  1.3.4. Obowiązki w czasie postoju na kotwicy
  1.3.5. Wachta jako zespół
1.4. Pilotaż
  1.4.1. Obowiązek korzystania z usług pilota
  1.4.2. Żegluga z pilotem
  1.4.3. Obowiązki kapitana
  1.4.4. Manewrowanie w porcie, w kanałach, śluzach itp.
1.5. Bezpieczeństwo i ochrona żeglugi
  1.5.1.System AMVER
  1.5.2. System identyfikacji i śledzenia dalekiego zasięgu (LRIT) 1.5.3. System automatycznej identyfikacji bliskiego zasięgu (AIS)
  1.5.4. Safe SeaNet
  1.5.5. System nadzoru ruchu statków - VTS
  1.5.6. Inne systemy meldunkowe
1.6. Kodeks ISPS
  1.6.1. Inspekcje ISPS
1.7. Piractwo
  1.7.1. Definicja piractwa, przepisy i przeciwdziałanie
  1.7.2. Czynniki kształtujące zagrożenia
  1.7.3. Etap przygotowań do wejścia na akwen zagrożony atakiem pirackim
  1.7.4. Postępowanie na akwenie zagrożonym atakiem pirackim
  1.7.5. Zachowanie się w razie ataku
  1.7.6. Zachowanie się załogi po wejściu piratów na pokład

ROZDZIAŁ 2. PROCEDURY
2.1. Przejmowanie obowiązków przez oficerów
  2.1.1. Przejmowanie obowiązków kapitana
  2.1.2. Przejmowanie obowiązków st.oficera
  2.1.3. Przejmowanie obowiązków przez drugiego oficera
  2.1.4. Przejmowanie obowiązków przez trzeciego oficera
2.2. Przygotowanie i pełnienie wacht
  2.2.1. Zapoznanie się z wyposażeniem mostka
  2.2.2. Przygotowanie statku do wyjścia w morze
  2.2.3. Wachty morskie
2.3. Wachta na kotwicy
2.4. Przyjmowanie i zdawanie pilota
2.5. Procedury awaryjne
2.6. Przyjmowanie paliwa

ROZDZIAŁ 3.ZAPOBIEGANIE ZDERZENIOM NA MORZU
3.1. Obowiązujące przepisy
3.2. Radar i współczesne systemy z automatycznym śledzeniem ech
3.3. Zapobieganie zderzeniom we wszelkich warunkach widzialności
  3.3.1. Uwagi ogólne
  3.3.2. Systemy rozgraniczenia ruchu
  3.3.3. Wąskie przejścia
3.4. Zapobieganie zderzeniom w czasie dobrej widzialności
  3.4.1. Prawidła wymijania
3.5. Zapobieganie zderzeniom w czasie ograniczonej widzialności Radar i systemy antykolizyjne ARPA, AIS. Wyjaśnienia podstawowe
  3.5.1. Podstawowe zasady zapobiegania zderzeniom

ROZDZIAŁ 4. KIEROWANIE I MANEWROWANIE STATKIEM
4.1. Zdolności manewrowe. Właściwości morskie statków
  4.1.1. Sterowność
  4.1.2. Zwrotność
  4.1.3. Stateczność kursowa
  4.1.4. Obliczanie cyrkulacji
  4.1.5. Pomiar prędkości statku
  4.1.6. Bezwładność statku - inercja
  4.1.7. Siły działające na statek w czasie manewrowania
4.2. Manewrowanie statkiem jednośrubowym, nie mającym śrub nastawnych
  4.2.1. Bieg naprzód
  4.2.2. Bieg wstecz
  4.2.3. Statek w dryfie-rozpoczęcie ruchu (biegu) naprzód
  4.2.4. Cumowanie do nabrzeża lewą burtą, śruba prawoskrętna stała, prąd ani wiatr nie działają
  4.2.5. Cumowanie do nabrzeża prawą burtą, śruba prawoskrętna stała, prąd ani wiatr nie działają
  4.2.6. Cumowanie do nabrzeża przy wietrze odpychającym od nabrzeża
  4.2.7. Cumowanie przy silnym wietrze dopychającym do nabrzeża
  4.2.8. Cumowanie w rejonach działania prądu
  4.2.9. Odcumowanie od nabrzeża, śruba prawoskrętna stała, prąd ani wiatr nie działają
4.3. Manewrowanie statkiem jednośrubowym wyposażonym w śrubę nastawną
  4.3.1. Bieg naprzód
  4.3.2. Bieg wstecz
  4.3.3. Statek w dryfie-rozpoczęcie ruchu (biegu) naprzód
  4.3.4. Cumowanie do nabrzeża lewą burtą, śruba prawoskrętna nastawna, prąd ani wiatr nie działają
  4.3.5. Cumowanie do nabrzeża prawą burtą, śruba prawoskrętna nastawna, prąd ani wiatr nie działają
  4.3.6. Odcumowanie od nabrzeża, śruba nastawna prawoskrętna, prąd ani wiatr nie działają
4.4. Manewrowanie statkiem dwuśrubowym nie mającym śrub nastawnych
4.5. Manewrowanie statkiem dwuśrubowym wyposażonym w śruby nastawne
  4.5.1. Stery strumieniowe
4.6. Kierowanie statkiem w rejonach o małych głębokościach
  4.6.1. Osiadanie statku w czasie ruchu. Całkowity bezpieczny zapas wody pod stępką
  4.6.2. Zwiększenie zanurzenia statku na skutek przechyłu poprzecznego
4.7. Kierowanie statkiem w kanałach
4.8. Manewrowanie statkiem w czasie kotwiczenia
4.9. Manewrowanie statkiem w czasie alarmu "człowiek za burtą"
4.10. Kierowanie statkiem w czasie holowania
4.11. Niektóre uwagi dotyczące żeglugi w lodach i zlodzenia
  4.11.1. Zlodzenie
  4.11.2. Przygotowanie statku do żeglugi w lodach
  4.11.3. Żegluga w rejonie spodziewanego wystąpienia zlodzenia i w rejonie zlodzonym
  4.11.4. Wejście statku w obszar zlodzony
4.12. Kierowanie statkiem na wzburzonym morzu i w czasie sztormu
  4.12.1. Podstawowe zagrożenia. Zachowanie się statku na fali
  4.12.2. Obliczanie okresu przechyłów poprzecznych i wzdłużnych
  4.12.3. Podstawowe zasady opracowania informacji kompleksowej. Warunki sztormowania sprzyjające
  4.12.4. Warunki sztormowania trudne. Strefy rezonansowe pokrywają się
  4.12.5. Uproszczony sposób opracowania informacji kompleksowej
  4.12.6. Wyznaczanie długości najdłuższej fali dla celów praktycznych
  4.12.7. Sztorm od początku do huraganu włącznie

ROZDZIAŁ 5. MAPY I PUBLIKACJE MORSKIE
Część A - Mapy i publikacje drukowane
5.1. Mapy morskie papierowe
  5.1.1. Skala i dokładność mapy
  5.1.2. Podział map
  5.1.3. Tytuł i numeracja map
  5.1.4. Datowanie mapy
  5.1.5. Publikacja NP5011 - skróty i symbole
  5.1.6. Zero mapy, głębokości
  5.1.7. Wysokość wynurzenia. Wysokości. Wzniesienie źródła światła
  5.1.8. Róża kompasowa, deklinacja
  5.1.9 Pływy i prądy pływowe
5.2. Katalog map Admiralicji. Wybór map i publikacji
  5.2.1. Wybór i przygotowanie map nawigacyjnych przed rozpoczęciem podróży
  5.2.2. Wybór publikacji nawigacyjnych przed podróżą
5.3. Spis świateł
  5.3.1. Zawartość tomów spisu świateł
  5.3.2. Podział i cechy świateł, definicje
  5.3.3. Definicje
5.4. Locje
  5.4.1. Budowa i zawartość locji
  5.4.2. Posługiwanie się locją
5.5. Spis sygnałów radiowych
  5.5.1. Tom 1. Morskie stacje radiowe
  5.5.2. Tom 2. Pomoce radionawigacyjne, DGPS, sygnały czasu
  5.5.3. Tom 3. Radiowe informacje o pogodzie i ostrzeżenia nawigacyjne
  5.5.4. Tom 4. Meteorologiczne stacje obserwacyjne
  5.5.5. Tom 5. GMDSS
  5.5.6. Tom 6. Pilotaż, operacje portowe
5.6. Podręcznik marynarza - The Mariner's Handbook
5.7. Poprawianie drukowanych map i publikacji nawigacyjnych
  5.7.1. Wiadomości Żeglarskie. Roczne zestawienie i Zestawienie zbiorcze
  5.7.2 Poprawianie map nawigacyjnych w oparciu o informacje z internetu
  5.7.3. Poprawianie map nawigacyjnych na podstawie Wiadomości Żeglarskich
  5.7.4. Poprawianie publikacji na podstawie Wiadomości Żeglarskich
Część B - Mapy i publikacje elektroniczne
5.8. Mapy elektroniczne (cyfrowe)
  5.8.1. Klasyfikacja map elektronicznych
  5.8.2. Systemy map elektronicznych
  5.8.3. Zamawianie map i procedury korekty
5.9. Elektroniczne publikacje Admiralicji
  5.9.1. Katalog elektroniczny
  5.9.2. Elektroniczny Spis świateł Admiralicji
  5.9.3. Elektroniczny Spis sygnałów radiowych
  5.9.4. Elektroniczne Tablice pływów
  5.9.5. Elektroniczna locja

ROZDZIAŁ 6. PODSTAWY NAWIGACJI KLASYCZNEJ
6.1. Nawigacja klasyczna
  6.1.1. Szerokość i długość geograficzna. Różnica szerokości i długości
  6.1.2. Odczytywanie współrzędnych punktu i odległości na mapie
  6.1.3. Wykreślanie i odczytywanie kierunku rzeczywistego na mapach  
  6.1.4. Rodzaje kierunków, kursów i namiarów
  6.1.5. Zamiana kursu i namiaru żyrokompasowego na rzeczywisty i odwrotnie
  6.1.6. Zamiana kursu kompasowego i magnetycznego na rzeczywisty i odwrotnie
  6.1.7. Zamiana namiarów kompasowych i magnetycznych na rzeczywiste
  6.1.8. Dodatkowe systemy określania kierunku. System ćwiartkowy i połówkowy, Rumby Kąt kursowy
  6.1.9. Poprawka żyrokompasu. Dewiacja prędkościowa
  6.1.10 Dewiacja magnetyczna
  6.1.11. Określanie i kontrola dewiacji. Określanie poprawki żyrokompasu
  6.1.12. Podstawowe jednostki miar używane w nawigacji
  6.1.13. Prędkość po wodzie, droga po wodzie
  6.1.14. Prędkość nad dnem, droga nad dnem
6.2. Wyznaczanie i określanie pozycji
  6.2.1. Pozycja zliczona. Podstawowe wyjaśnienia i definicje
  6.2.2. Pozycja zliczona bez uwzględniania wpływu wiatru i prądu. Wiatr i prąd nie działają
  6.2.3. Pozycja zliczona przy przeciwdziałaniu dryfowi, poprawka na wiatr. Działa tylko wiatr
  6.2.4. Pozycja zliczona przy przeciwdziałaniu prądowi, poprawka na prąd. Działa prąd i wiatr
  6.2.5. Pozycja zliczona przy biernym uwzględnianiu prądu i wiatru
  6.2.6. Skutki oddziaływania prądu i wiatru
  6.2.7. Przeciwdziałanie skutkom prądu i wiatru w praktyce
  6.2.8. Uwagi o dokładności pozycji zliczonej
6.3. Określanie pozycji na podstawie obserwacji obiektów stałych, których położenie pokazane jest na mapie
  6.3.1. Radar w nawigacji - uwagi ogólne
  6.3.2. Pomiar i określenie odległości
  6.3.3. Określanie pozycji na podstawie obserwacji jednego obiektu. Sposoby podstawowe
  6.3.4. Określanie pozycji na podstawie obserwacji kilku obiektów Sposoby podstawowe

ROZDZIAŁ 7. WSPÓŁCZESNA NAWIGACJA MORSKA
7.1. Wprowadzenie
7.2. Satelitarne systemy pozycyjne
  7.2.1. System GPS Navstar
  7.2.2. Określanie pozycji
  7.2.3. Dokładność określonych pozycji w systemie GPS
  7.2.4. System DGPS
  7.2.5. Dokładność określanych pozycji w systemie DGPS
  7.2.6. System Glonass i GNSS
  7.2.7. Nanoszenie na mapę pozycji według współrzędnych określonych przez system satelitarny
7.3. ECDIS
  7.3.1. Wprowadzenie
  7.3.2. Znajomość i obsługa systemów ECS/ECDIS
  7.3.3. Funkcje ECDIS
  7.3.4.Zarządzanie alarmami
7.4. Kompasy satelitarne
7.5. Mapy elektroniczne-instalacja i aktualizacja
  7.5.1. Instalowanie map elektronicznych
  7.5.2. Aktualizacja map elektronicznych
7.6. Jednoczesne wykorzystanie nawigacji klasycznej i współczesnych systemów nawigacyjnych
  7.6.1. Wykorzystanie metod klasycznych i systemu GPS/DGPS
  7.6.2. Wykorzystanie metod klasycznych i map elektronicznych
7.7. Praca na mapach elektronicznych. Przykłady
  7.7.1. Podstawowe zasady prowadzenia współczesnej nawigacji, przykłady
    - Podstawowe skróty i symbole. Prowadzenia statku po zaplanowanej drodze przy braku działania prądu i wiatru.
    - Przeciwdziałanie skutkom prądu i wiatru na zaplanowanej drodze.
    - Prowadzenie statku według wyznaczonego kursu. Bierne uwzględnianie skutków prądu i wiatru.
    - Wykorzystanie funkcji ERBL. GPS, DGPS, WAAS, EGNOS IMSAS
    - Kierowanie statkiem w czasie wachty
7.8 . Współczesna praktyka nawigacyjna. Planowanie i realizacja podróży
  7.8.1. Planowanie podróży
  7.8.2. Realizacja podróży
  7.8.3. Zapobieganie zderzeniom

ROZDZIAŁ 8. WSPÓŁCZESNA ASTRONAWIGACJA
8.1. Wiadomości wstępne i definicje
  8.1.1. Czas średni gryniczowski. Chronometr
  8.1.2. Czas średni miejscowy
  8.1.3. Czas strefowy. Czas okrętowy
  8.1.4. Czas państwowy
  8.1.5. Czas letni
  8.1.6. Miejscowy czas gwiazdowy
  8.1.7. Granica daty. Zmiana czasów
  8.1.8. Słońce. Obliczanie momentów świtu, wschodu, kulminacji. zachodu i zmroku. Okresy obserwacji astronomicznych
  8.1.9. Księżyc Obliczanie momentów wschodu, zachodu i kulminacji
  8.1.10. Identyfikacja gwiazd i planet za pomocą identyfikatora typu NP 323
8.2. Podstawowe metody określania pozycji na podstawie obserwacji ciał niebieskich
  8.2.1. Astronomiczna linia pozycyjna. Pozycja astronomiczna. Metoda wysokościowa
  8.2.2. Metoda szerokościowa i długościowa
8.3. Pomiar wysokości ciał niebieskich. Obliczanie elementów astronomicznej linii pozycyjnej
  8.3.1. Sekstant. Błędy sekstantu
  8.3.2. Określanie błędu indeksu
  8.3.3. Pomiar wysokości ciał niebieskich
  8.3.4. Poprawianie zmierzonych wysokości ciał niebieskich
  8.3.5. Poprawianie zmierzonych wysokości Słońca
  8.3.6. Poprawianie zmierzonych wysokości gwiazd
  8.3.7. Poprawianie zmierzonych wysokości planet
  8.3.8. Poprawianie zmierzonych wysokości Księżyca
  8.3.9. Obliczanie miejscowych kątów godzinnych i deklinacji Słońca
  8.3.10. Obliczanie miejscowych kątów godzinnych i deklinacji Księżyca
  8.3.11. Obliczanie miejscowych kątów godzinnych i deklinacji planet
  8.3.12. Obliczanie miejscowych kątów godzinnych i deklinacji gwiazd
  8.3.13. Obliczanie wysokości zliczonych i azymutów za pomocą wzorów, wykreślanie linii pozycyjnych z pozycji zliczonych
  8.3.14. Obliczanie wysokości zliczonych i azymutów za pomocą tablic NP 401 (H.D.605); wykreślanie linii pozycyjnych z pozycji skalkulowanej
  8.3.15. Obliczanie szerokości geograficznej w momencie kulminacji Słońca
  8.3.16. Obliczanie szerokości geograficznej z Gwiazdy Polarnej
  8.3.17. Obliczanie cp i pż w momencie widocznego wschodu lub zachodu Słońca
  8.3.18. Obliczanie cp i pż z obserwacji ciał niebieskich
8.4. Określanie pozycji z obserwacji ciał niebieskich
  8.4.1. Określanie pozycji z obserwacji Słońca. Metoda wysokościowa i szerokościowa. Wykreślanie linii pozycyjnych z pozycji zliczonej i skalkulowanej
  8.4.2. Określanie pozycji z obserwacji gwiazd i planet. Metoda wysokościowa i szerokościowa. Wykreślanie linii pozycyjnych z pozycji zliczonej i skalkulowanej
  8.4.3. Ogólne uwagi o wykreślaniu na mapie linii pozycyjnych z jednoczesnych niejednoczesnych obserwacji ciał niebieskich
  8.4.4. Ocena dokładności pomiarów i pozycji astronomicznej

ROZDZIAŁ 9. PLANOWANIE PODRÓŻY. ŻEGLUGA PRZYBRZEŻNA I OCEANICZNA
9.1. Planowanie podróży
9.2. Podstawowe zasady prowadzenia nawigacji w różnych okolicznościach żeglugi
9.3. Wybór drogi w rejonach przybrzeżnych
  9.3.1. Nawigacja na oznaczonych torach wodnych
  9.3.2. Oznakowanie nawigacyjne
9.4. Wybór drogi oceanicznej
  9.4.1. Wybór drogi oceanicznej na podstawie map drogowych
  9.4.2. Wybór drogi oceanicznej na podstawie Dróg oceanicznych świata (2004)  
  9.4.3. Wybór drogi oceanicznej na podstawie Dróg oceanicznych świata (2018)
9.5. Praktyczna żegluga po ortodromie
9.6. Żegluga po optymalnej drodze
9.7. Obliczanie odległości po loksodromie i ortodromie
9.8. Informacje o pogodzie. Meteorologiczne przeszkody nawigacyjne
  9.8.1. Uchylanie się od spotkania z obszarem sztormowym cyklonu tropikalnego
  9.8.2. Uwagi o manewrowaniu statkiem na obszarze cyklonu tropikalnego

ROZDZIAŁ 10. PŁYWY I PRĄDY PŁYWOWE
10.1. Zjawisko pływów
  10.1.1.Zasadnicze rodzaje pływów
10.2. Publikacje dotyczące pływów i prądów pływowych
10.3. Pływy na wodach Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz w portach położonych na obszarze Kanału Brytyjskiego
  10.3.1. Czasy i wysokości pływu. Poziomy pływowe. Zera przepowiedni pływowych
  10.3.2. Wpływ warunków meteorologicznych na zjawisko pływów i prądów pływowych
  10.3.3. Sejsze
  10.3.4. Nieregularność pływów na Morzu Północnym
  10.3.5. Wykorzystanie tomu 1 Tablic Pływów
  10.3.6. Obliczanie głębokości (wysokości pływu) w portach zasadniczych dla określonej godziny
  10.3.7. Obliczanie momentów wystąpienia określonej głębokości (wysokości pływu) w portach zasadniczych
  10.3.8. Porty dołączone
10.4. Pływy na wodach europejskich i pozaeuropejskich
  10.4.1. Wykorzystanie tomu II i III Tablic pływów
  10.4.2. Obliczanie wysokości pływu w portach zasadniczych dla określonej godziny
  10.4.3. Obliczanie momentów wystąpienia określonej głębokości (wysokości pływu) w portach zasadniczych
  10.4.4. Porty dołączone
  10.4.5. Prądy pływowe
10.5. System map elektronicznych Navi Sailor Obliczanie wysokości pływu. Krzywa pływu

Aneks I System oznakowania IALA
Aneks II Wykaz skrótów i akronimów
Literatura