Jezioro Pejpus 1242

Bitwa, o której mowa w niniejszej książce, odbyła się na zamarzniętym Jeziorze Pejpus (po rosyjsku zwanym Jeziorem Czudzkim), zwana też „Bitwą na Lodzie” czy „Bitwą na Jeziorze Czudzkim”, rozegrała się 5 kwietnia 1242 r.. Starły się w niej armie republiki (i zarazem księstwa) nowogrodzkiej z wojskiem tymczasowej konfederacji inflanckiej, którego główny trzon stanowili rycerze Kawalerów Mieczowych.

W XIII wieku przez środek jeziora Pejpus przebiegała - mówiąc w pewnym uproszczeniu - granica między obszarem władzy politycznej katolickiego Zachodu Europy a obszarem władzy politycznej prawosławnego Wschodu. Ta pierwsza była reprezentowana przez konfederację infancką (w terminologii niemieckiej - litwońską), ta druga - przez republikę (i zarazem księstwo) Pana Nowogrodu Wielkiego, podobnie jak niemal wszystkie księstwa ruskie świeżo zwasalizowanego przez mongolsko-tatarską Ordę. Interesującym aspektem dla współczesnej interpretacji bitwy jest to, że również obecnie - w XXI wieku, czyli ponad siedem i pół stulecia później - przez środek jeziora Pejpus przebiega granica o niemal tym samym co w XIII wieku znaczeniu geopolitycznym, a mianowicie między Estonią (członkiem Unii Europejskiej i NATO), a stawiająca się w pewnej opozycji do wspólnoty euroatlantyckiej Federacją Rosyjską.

Bitwa oceniana przez naukową historiografię jako jeden z licznych w epoce feudalnej konfliktów granicznych, w Rosji z czasem zyskał ogromną rangę jako jeden z kluczowych dla samoświadomości politycznej Rosjan symboli; Bitwa na jeziorze Pejpus i dokonania Aleksandra Newskiego były instrumentalizowane przez państwo rosyjskie zwłaszcza wtedy, gdy chciało ono pogłębiać na wielu płaszczyznach różnice między Zachodem a Wschodem Europy.

Jezioro ma 2670 km² powierzchni. Rozciągnięty południkowo mierzy 140 km długości, w najszerszym miejscu ma 50 km szerokości. Średnia głębokość 8 metrów, maksymalna nie przekracza 17,6 metrów. Zamarza od listopada do maja.